Η δορυφορική αποτύπωση της καμένης έκτασης της πυρκαγιάς της 04.06.2022, που ξεκίνησε από την Γλυφάδα και έκαψε το δάσος της Βούλας, στο οροπέδιο «Κρεββάτια», από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Copernicus Emergency Management Service – Mapping, εκτιμάει την καμένη έκταση σε 4.322 στρέμματα.
 
Πρακτικά πρόκειται για την ολοκληρωτική καταστροφή του δάσους της Βούλας (συμπεριλαμβάνει και εκτάσεις που εντάσσονται διοικητικά στην ΔΕ Βάρης). Το συγκεκριμένο δάσος έχει μια μακρά ιστορία, η οποία αξίζει να αναφερθεί για να γίνει καλύτερα κατανοητή η μεγάλη απώλεια για την περιοχή του Νοτίου Υμηττού. Πρόκειται για τυπικό μεσογειακό δάσος, όπου δέσποζε η χαλέπιος πεύκη αλλά φύονταν και κυπαρίσσια, χαρουπιές, κουτσουπιές, κουκουναριές και κουμαριές. Είχε προκύψει από εκτεταμένα έργα της Διεύθυνσης Αναδασώσεων Αττικής, στα τέλη της δεκαετίας του 1970, μετά από μια μεγάλη πυρκαγιά που έκαψε περί τα 20.000 στρέμματα, στην ευρύτερη περιοχή του Νοτίου Υμηττού, η οποία ξέσπασε ακριβώς την ημέρα της εισβολής στην Κύπρο, στις 20 Ιουλίου 1974. Η πυρκαγιά αυτή αποδίδεται σε εμπρησμό, είτε από κύκλους συμφερόντων που εποφθαλμιούσαν σε οικοπεδοποίηση της περιοχής και εκμεταλλεύτηκαν την αναστάτωση που είχε προκαλέσει η γενική επιστράτευση, είτε σε οργανωμένο σχέδιο αποσταθεροποίησης, με πιθανότερο σενάριο το πρώτο.
 
1

Αποτύπωση καμένης έκτασης της πυρκαγιάς της 04.06.2022 από το Ευρωπαϊκό Σύστημα Copernicus

 
Τμήματα αυτού του αναδασωτικού έργου (κυρίως πάνω από τον αστικό ιστό της Γλυφάδας, όπου μέχρι και στις μέρες μας ακόμη επικρατεί μια άναρχη κατάσταση, με καταπατημένες εκτάσεις και διεκδικήσεις) καταστράφηκαν από επόμενες πυρκαγιές, με τελευταία αυτή της νύχτας της 25/08/2011, οδηγώντας στην φτωχή εικόνα που εμφανίζει το τμήμα του βουνού που είναι εμφανές πάνω από την πόλη, παρά το πλήθος αποσπασματικών προσπαθειών αναδάσωσης από διάφορους φορείς, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο επιτυχημένες, στις οποίες εντάσσονται και οι αναδασώσεις της ΕΔΝΥ, που κάηκαν με τη φετινή πυρκαγιά. Καμία όμως από εκείνες τις πυρκαγιές δεν εισήλθε στο αναδασωμένο οροπέδιο «Κρεββάτια» του Νοτίου Υμηττού, πάνω από το Πανόραμα της Βούλας, το οποίο συνέχισε να αναπτύσσεται με τους αργούς ρυθμούς της φύσης. Προστατευμένο από τους τρεις παρακάτω αναφερόμενους παράγοντες αλλά κυρίως από το γεγονός ότι παρέμενε εν πολλοίς αθέατο από τις γύρω περιοχές και άγνωστο, το δάσος της Βούλας συνέχισε να αναπτύσσεται για 45 περίπου έτη. Πλούσιο, δυνατό, με ψηλά δέντρα και υποστηρίζοντας μια σημαντική βιοποικιλότητα (παρά την εκτεταμένη αρχική φύτευση κυρίως χαλεπίου πεύκης) τόσο σε χλωρίδα όσο και πανίδα, προσέφερε μια ανάσα δροσιάς με εντυπωσιακή θέα, για τους κατοίκους της γύρω περιοχής (εκεί λάμβαναν χώρα και αρκετές από τις δραστηριότητες της ΕΔΝΥ), και ένα καταφύγιο για την τόσο κατατρεγμένη φύση των νοτίων προαστίων.
 
2

Φωτογραφία του οροπεδίου «Κρεββάτια», Νοτίου Υμηττού πριν τη φωτιά.

 
Οι τρεις παράγοντες που το προστάτεψαν ήταν, εν μέρει η παρουσία εγκαταστάσεων της Πολεμικής Αεροπορίας (μετέπειτα ΥΠΑ), ο σκανδαλώδης οικισμός του Πανοράματος Βούλας, που πλέον είχε ανοικοδομηθεί μέχρι ψηλά στις πλαγιές του βουνού, εκμεταλλευόμενος ευνοϊκές διατάξεις που τέθηκαν σε ισχύ πριν από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και την ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος από το Σύνταγμα του 1975, αλλά με σαφές ρυμοτομικό όριο και (με εξαίρεση το νεκροταφείο της Βούλας, το οποίο κατασκευάστηκε αργότερα αυθαιρέτως, όπως συχνά συνέβαινε με τα νεκροταφεία στις δασικές εκτάσεις του Υμηττού) χωρίς αυθαίρετες επεκτάσεις του, αλλά κυρίως από την ευεργετική επίδραση των στροβιλισμών που δημιουργεί η ίδια η μορφολογία του εδάφους (και συγκεκριμένα η κορυφή «Σταυραετός» που πάντα δημιουργεί αντίθετο ρεύμα αέρα στην ράχη πάνω από την κεραία κινητής τηλεφωνίας, που βρίσκεται στην προέκταση της οδού Ηροδότου), δίνοντας διαχρονικά τη δυνατότητα στις πυροσβεστικές δυνάμεις να ανακόπτουν τα μέτωπα πυρκαγιών που κινούνταν, πάντα προβλέψιμα, από τη Γλυφάδα προς τη Βούλα, στο σημείο εκείνο.
 
3

Φωτογραφία του οροπεδίου «Κρεββάτια», Νοτίου Υμηττού μετά τη φωτιά.

 
Αυτό δεν συνέβη στις 04 Ιουνίου του 2022 και εκεί έγκειται η τελευταία μεγάλη αποτυχία των δυνάμεων που απέτυχαν να ανακόψουν την πορεία ενός απολύτως προβλέψιμου μετώπου, εκεί που το είχαν επανειλημμένα πετύχει στο παρελθόν. Από τη στιγμή που η πυρκαγιά δεν αντιμετωπίστηκε στα αρχικά της στάδια και, ωθούμενη από ισχυρούς ανέμους άρχισε την ανοδική πορεία της προς την κεραία κινητής, η τελευταία γραμμή άμυνας ήταν στο συγκεκριμένο σημείο. Η αποτυχία της, επέτρεψε στην πυρκαγιά να εισέλθει στο πυκνό δάσος της Βούλας και να εξελιχθεί σε επικόρυφη και ιδιαίτερα δύσκολη στην αντιμετώπισή της, αφού εμφάνισε απρόβλεπτη συμπεριφορά, εκμεταλλευόμενη την μορφολογία του εδάφους, την πλούσια καύσιμη ύλη, και την αυξημένη ξηρασία που χαρακτηρίζει διαχρονικά, αλλά κυρίως τα τελευταία δύο χρόνια, τη συγκεκριμένη περιοχή, η οποία δέχεται περίπου δέκα φορές μικρότερα ποσοστά βροχόπτωσης από ότι το κέντρο της Αθήνας.
 
Όπως φαίνεται και στην αρχική αποτύπωση του συστήματος Copernicus, τμήματα αυτού του δάσους χαρακτηρίζονται πλήρως κατεστραμμένα. Η μορφολογία του εδάφους, οι δύσκολες κλιματολογικές συνθήκες αλλά και τα αλλεπάλληλα πλήγματα των εκτάσεων που βρίσκονταν εκτός του δάσους της Βούλας (π.χ. οι δυτικές πλαγιές, πάνω από την Αιξωνή, Γλυφάδας) δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια ελπίδας ότι η περιοχή θα είναι ποτέ ξανά όπως την γνώρισαν όσοι ήταν τυχεροί. Σίγουρα προσπάθειες θα υπάρξουν, κάποιες και από την ΕΔΝΥ, όμως η καταστροφή δεν αφήνει κανένα περιθώριο θριαμβολογίας. Ολόκληρος ο μηχανισμός απέτυχε και κύριο μέλημα, αυτή τη στιγμή, πρέπει να είναι ο απολογισμός όλων όσων πήγαν στραβά, ώστε να μην ξανασυμβούν, αλλά και ο σχεδιασμός της επόμενης μέρας. Εσωτερικά, στην ΕΔΝΥ αυτή η διαδικασία έχει ξεκινήσει. Όμως, γνωρίζοντας τις παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και το ιστορικό της, οι ελπίδες είναι μικρές και γίνονται ακόμα μικρότερες όταν επιχειρείται να εμφανιστεί ως επιτυχία μια ακόμη παταγώδης αποτυχία προστασίας της ζωής (ζωή δεν είναι μόνο η ανθρώπινη) και της κοινής περιουσίας όλων των Ελλήνων, που είναι η φύση μας.
 

πηγή: Εθελοντική Δασοπροστασία Νοτίου Υμηττού